Η Αδελφότητα της Καπνιστής Σάουνας
★★★★★
(Smoke Sauna Sisterhood, Εσθονία, Γαλλία, Ισλανδία, 2023, 90’)
Σκηνοθεσία: Ανα Χιντς
Το ντοκιμαντέρ της Άννα Χίντς, που κέρδισε το βραβείο σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Sundance, αποτελεί ένα εξαιρετικό δείγμα ντοκιμαντέρ που μέσα στην απλότητά του καταφέρνει να θίξει θέματα που αφορούν την γυναικεία παρουσία μέσα στην κοινωνία και πως αυτά την επηρεάζουν στην διάρκεια της ζωής της. Μέσα στο σκοτεινό, υγρό, γεμάτο ζέστη περιβάλλον της σάουνας γυναίκες διαφορετικών ηλικιών και προσωπικοτήτων μοιράζονται προσωπικές εμπειρίες. Η Χιντς καταφέρνει μέσα σε αυτό το περιβάλλον να χτίσει μια οικειότητα μεταξύ των γυναικών δίνοντας τους χώρο να αφηγηθούν στιγμές από την ζωή τους, συνδέοντας τον θεατή μαζί τους κάνοντάς τον να νιώσει ότι υπάρχει μέσα στο περιβάλλον της σάουνας.
Οι συζητήσεις των γυναικών ποικίλουν, είτε κάνουν χαλαρή κουβέντα και αστειεύονται μεταξύ τους, είτε μιλάνε για θέματα σοβαρά όπως: η σεξουαλική κακοποίηση, η έκτρωση. Διηγούνται τις εμπειρίες τους ανακαλύπτοντας κοινά βιώματα, ξετυλίγοντας η κάθε μια ένα μέρος της ζωή της, δίνοντας μας και μια εικόνα για την κοινωνία της Εσθονίας και την θέση της γυναίκας μέσα σε αυτή.
Η Χίντς δεν μένει στα πρόσωπα των γυναικών, με την κάμερά της πλησιάζει το γυναικείο σώμα και με την βοήθεια της υπέροχης φωτογραφίας του Άντς Ταμμικ, το αναδεικνύει χωρίς επιτήδευση, καταγράφοντας το όπως είναι με τα ψεγάδια του, δίνοντας μας την αίσθηση του σώματος που αντιδρά σε αυτά που εξιστορεί και σε αυτά που ακούει. Τα σώματά τους αντιδρούν στην ζέστη της σάουνας, ιδρώνουν, και από τους πόρους «κυλάνε» οι αναμνήσεις, τα βιώματά τους. Μέσα από αυτή την ιεροτελεστία έρχεται η προσωπική κάθαρση της κάθε μίας που μπορεί άφοβα, σε ένα ασφαλές περιβάλλον να εκμυστηρευτεί τα μυστικά της.
Μέσα από τις μαρτυρίες δημιουργείται ένας προβληματισμός όσο αναφορά τα κοινά βιώματα που θα συναντήσουν οι θεατές με τις γυναίκες. Αυτή η ταύτιση αποδεικνύει ότι η θέση της γυναίκας, η εκμετάλλευσή της και η αντιμετώπισή της δεν διαφέρει και τόσο από κοινωνία σε κοινωνία. Οι γυναίκες που μιλάνε στο ντοκιμαντέρ θα μπορούσαν να είναι γυναίκες από οποιαδήποτε χώρα και πολλές από τις εμπειρίες τους να παραμένουν κοινές.
*Η κριτική δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στην έντυπη έκδοση της Εφημερίδας των Συντακτών (09-11-2023)
