Ζωντανό Πνεύμα
★★★☆☆
(Alma Viva, Πορτογαλία, Γαλλία, Βέλγιο, 2022, 88’)
Σκηνοθεσία: Κριστέλ Άλβες Μέιρα
Ηθοποιοί: Λούα Μισέλ, Άννα Παντράο, Ζακλίν Κοράντο, Εστέρ, Καταλάο, Ντουάρτε Πίνα
Η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της Κριστέλ Άλβες Μέιρα, που ήταν και η επίσημη πρόταση για της Πορτογαλίας για Όσκαρ, είναι μια ευαίσθητη ιστορία που έχει όλα τα χαρακτηριστικά μιας ταινίας ενηλικίωσης αλλά προσεγγίζει με ένα πρωτότυπο και προσωπικό τρόπο το θέμα της, αναπτύσσοντας μέσα από την κινηματογραφική γλώσσα έναν φεμινιστικό λόγο που εμπεριέχει κοινωνικούς σχολιασμούς.
Πρωταγωνίστρια της ταινίας είναι η Σαλομέ, - την υποδύεται καταπληκτικά η εννιάχρονη κόρη της σκηνοθέτριας, Λούα Μισέλ -, που επιστρέφει για διακοπές στο χωριό της οικογένειάς της, το οποίο βρίσκεται στα πορτογαλικά βουνά. Αν και οι διακοπές ξεκινούν με ανέμελη ατμόσφαιρα, η γιαγιά της ξαφνικά πεθαίνει. Ενώ οι ενήλικες κατασπαράζουν ο ένας τον άλλον στην κηδεία, η Σαλομέ στοιχειώνεται από το πνεύμα εκείνης που θεωρούνταν μάγισσα. Με ένα σενάριο που αγγίζει τον μαγικό ρεαλισμό, η Μέιρα τοποθετεί την δράση της στην επαρχία, μέσα σε μια κοινωνία που έχει αργήσει να αναπτυχθεί, να δει μπροστά, εμμένοντας σε δοξασίες και παραδόσεις ενός παρωχημένου παρελθόντος.
Η έλευση της Σαλομέ, ενός παιδιού που μοιάζει να μεταφέρθηκε από ένα μακρινό μέλλον προκαλεί αναπόφευκτα σύγκρουση μεταξύ του παλιού και του νέου κόσμου. Εμπλουτίζοντας την ταινία της με λαϊκές δοξασίες, δυσαιδεμονίες και πνεύματα η σκηνοθέτης «χτίζει» έναν κόσμο που ασκεί έλξη στην εννιάχρονη Σαλομέ αλλά ταυτόχρονα κάτω από την επιφάνεια καυτηριάζει τα κακώς κείμενα. Η πατριαρχία, ο αυστηρός ρόλος της γυναίκας μέσα στην τοπική κοινωνία, ο πουριτανισμός καθώς και η φτώχεια, η φιλαργυρία και η ανθρωποφαγία είναι κάποια στοιχεία που σχολιάζει η Μέιρα, που πολλά από αυτά είναι κατάλοιπα και της 36χρονης δικτατορίας του Ολιβέιρα Σαλαζάρ.
Η σκηνοθέτρια αναπαριστά την ζωή στο χωριό με ρεαλιστικότατα, μεταφέροντας στην οθόνη γνώριμες εικόνες της επαρχίας, ενώ ο διευθυντής φωτογραφίας Ρούι Ποσάς «αιχμαλωτίζει» το φυσικό φως του καυτού ήλιου που βοηθάει να νιώσουμε την ατμόσφαιρα της εξοχής και αρκετές φορές επιλέγει point of view (POV) λήψεις έτσι ώστε να έχουμε την εντύπωση ότι γινόμαστε μάρτυρες των γεγονότων μέσα από τα μάτια της μικρής Σαλομέ Η Μέιρα παντρεύει πολύ καλά τον σουρεαλισμό με τον νατουραλισμό και το κοινωνικό σχόλιο όμως αναπόφευκτα χάνει τον αφηγηματικό της ρυθμό καθώς προσπαθεί να στριμώξει πολλές θεματικές μαζί με αποτέλεσμα να αφήνει διάφορα κομμάτια ανεξερεύνητά, με την ιστορία ενηλικίωσης να μοιάζει τελικά κάπως ατελής.
*Η κριτική δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στην έντυπη έκδοση της Εφημερίδας των Συντακτών (25-04-2024)
