Στο Ποταμόπλοιο
★★★★☆ (On the Adamant, Γαλλία, Ιαπωνία, 2023, 109’)
Σκηνοθεσία: Νικολά Φιλιμπέρ
Ενας από τους σπουδαιότερους ντοκιμαντερίστες της εποχής μας, ο Νικολά Φιλιμπέρ («Είμαι και έχω», «In the Land of the Deaf»), σκηνοθετεί ένα τρυφερό ντοκιμαντέρ γεμάτο ευαισθησία για τον μικρόκοσμο του Adamant, ενός πλωτού κέντρου ψυχικής υγείας στη μέση του Σηκουάνα.
Ο Φιλιμπέρ δεν επανεφευρίσκει το είδος του ντοκιμαντέρ, δεν πρωτοτυπεί και ούτε το επιδιώκει. Από την πρώτη στιγμή που ξεκινάει η ταινία, είναι ξεκάθαρη η πρόθεσή του να αφήσει την κάμερα να γράφει, καταγράφοντας την καθημερινότητα των ανθρώπων που ζουν πάνω σε αυτό το ιδιότυπο κέντρο ψυχικής υγείας. Θέλει να αφήσει τους άλλους να μιλήσουν, να αναπτύξουν τις σκέψεις τους και να παρουσιάσουν μπροστά στην κάμερα τη ζωή τους χωρίς να παρεμβαίνει με ερωτήσεις ή να γίνεται πιεστικός αφήνοντάς τους να αποκαλύψουν εκείνοι ό,τι θέλουν από τη ζωή τους.
Μέσα από συνεντεύξεις των ασθενών (ελάχιστες οι φορές που το προσωπικό εμφανίζεται μπροστά στην κάμερα) ξετυλίγεται η ιστορία του χώρου και η σημαντική συμβολή του στην απελευθέρωσή τους από τις κοινωνικές αγκυλώσεις και τα στερεότυπα. Ζουν σε ό,τι δεν θυμίζει ίδρυμα, αλλά περισσότερο έναν χώρο όπου υπάρχει η ελευθερία των κινήσεων (δεν υπάρχουν πόρτες, κάγκελα κτλ.) και επικροτείται η ενασχόληση με κάτι δημιουργικό συμβάλλοντας έτσι στην προσπάθεια της ψυχικής ίασης.
Βαθιά ανθρώπινος και συγκινητικός, ο Φιλιμπέρ καταφέρνει να παραδώσει ένα ντοκιμαντέρ που προσεγγίζει διαφορετικά την έννοια της ψυχικής ασθένειας και να δώσει βήμα στους ανθρώπους που τη ζουν. Το «Στο ποταμόπλοιο» κέρδισε την Χρυσή Αρκτο στο Φεστιβάλ Βερολίνου 2023.
*Η κριτική δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στην έντυπη έκδοση της Εφημερίδας των Συντακτών (14-03-2024)
